W latach 2024–2025 Włochy wprowadziły szereg specjalnych inicjatyw społecznych wspierających kierowców pojazdów ciężarowych. Decyzje te były odpowiedzią na wypalenie zawodowe, niedobór kadr oraz rosnący wiek pracowników w sektorze logistycznym. Doświadczenia Włoch i innych krajów UE pokazują, jak państwa adaptują politykę emerytalną i społeczną do realiów kluczowych branż gospodarki.
Włochy: nowy model społeczny dla kierowców
Rząd włoski wprowadził specjalne schematy emerytalne dla kierowców — „quota 103” i „quota 104”, które umożliwiają wcześniejsze przejście na emeryturę w porównaniu ze standardowym wiekiem.
- Quota 103 obowiązywała do końca 2024 roku i umożliwiała przejście na emeryturę w wieku 62 lat przy co najmniej 41 latach składkowych.
- Od 2025 roku obowiązuje Quota 104, z podniesieniem wieku do 64 lat i skróceniem stażu składkowego do 38 lat, ale ze zaostrzonymi kryteriami dostępu.
Dodatkowe przywileje:
- Wysokie współczynniki przeliczeniowe przy wyliczaniu emerytury – nawet do 4× minimalnej emerytury.
- Dodatkowe uwzględnienie dzieci w stażu składkowym dla osób posiadających rodzinę.
- Możliwość otrzymywania emerytury o 5–10% niższej, ale wypłacanej znacznie wcześniej, co odciąża fizycznie i psychicznie pracownika.
Dzięki tym rozwiązaniom:
- Można odciążyć rynek pracy, umożliwiając stopniowe wycofywanie się starszych pracowników.
- Utrzymuje się doświadczenie zawodowe poprzez mentoring i szkolenie młodszych kadr.
- Ogranicza się ryzyko wypalenia i chorób zawodowych w jednej z najbardziej wymagających profesji.
Polska: zrównoważone podejście do ochrony kierowców
Polska, będąca jednym z największych centrów logistycznych w Europie, podchodzi do ochrony kierowców ciężarówek w ramach ogólnego systemu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych UE.
- Wiek emerytalny dla mężczyzn to 65 lat, ale w przypadku zawodów o dużym obciążeniu fizycznym – jak kierowcy dalekobieżni – istnieje możliwość indywidualnego dostosowania warunków przejścia na emeryturę, np. poprzez układy branżowe lub związki zawodowe.
- Funkcjonują ubezpieczenia od wypalenia zawodowego i dostęp do programów rehabilitacyjnych oraz badań okresowych.
- W latach 2024–2025 trwa aktywna debata o stworzeniu odrębnego profilu emerytalnego dla sektora transportu, wzorowanego m.in. na rozwiązaniach włoskich i niemieckich.
Ponadto polski model kładzie nacisk na reorientację zawodową i rozwój kompetencji – kierowcy powyżej 50. roku życia mogą płynnie przechodzić do mniej obciążających ról: np. w logistyce, dyspozytorni, szkoleniach, czy bezpieczeństwie transportu.
Europejski trend: humanizacja pracy w transporcie
Włochy i Polska prezentują dwa uzupełniające się podejścia:
- Włochy skupiają się na społecznym bezpieczeństwie i wcześniejszym wycofaniu z zawodu.
- Polska stawia na aktywizację zawodową i elastyczność ścieżki kariery.
Oba kierunki pokazują, że państwa coraz częściej uznają wyzwania związane z pracą kierowcy ciężarówki – od dużego obciążenia fizycznego po nieregularny tryb życia i stres. Odpowiedzią staje się odejście od modelu „pracownika-zużywalnego zasobu” w stronę rozwiązań zorientowanych na człowieka i jego zdrowie.
Czytaj także: DAF inwestuje w Polsce: największe centrum używanych ciężarówek w Europie powstanie pod Warszawą
