Od lipca 2025 roku rząd Wielkiej Brytanii oficjalnie zniósł kontrole fitosanitarne na granicy dla importu świeżych owoców i warzyw z krajów Unii Europejskiej. Decyzja ta jest częścią szerszej polityki upraszczania handlu w okresie po brexicie i ma na celu wspieranie bezpieczeństwa żywnościowego, stabilności łańcuchów dostaw oraz ograniczenie inflacji cen żywności.
Nowe przepisy zakładają rezygnację z obowiązkowych kontroli dokumentów, oględzin wizualnych i pobierania próbek na terminalach granicznych dla większości kategorii łatwo psujących się produktów roślinnych. Decyzja została podjęta po konsultacjach z organizacjami branży rolniczej i logistycznej oraz na podstawie analizy ryzyka przygotowanej przez brytyjską agencję ochrony roślin Defra.
Skutki dla firm logistycznych i eksporterów z UE
- Szybsze przekraczanie granicy. Brak kontroli fitosanitarnych skraca średni czas oczekiwania na przejściach granicznych z 4–6 godzin do 30–60 minut, co umożliwia dokładniejsze i bardziej efektywne planowanie logistyki.
- Niższe koszty. Firmy ograniczają wydatki związane z postojami, opłatami inspekcyjnymi, dokumentacją i magazynowaniem. Według brytyjskiego stowarzyszenia importerów, przeciętne oszczędności wynoszą od 180 do 220 funtów na jeden ładunek.
- Lepsza jakość produktów. Szybsza dostawa pozwala zachować świeżość owoców i warzyw oraz zmniejsza straty spowodowane psuciem się towarów, zwłaszcza w sezonie letnim.
- Wzrost obrotów handlowych. Oczekuje się zwiększenia importu z Hiszpanii, Holandii, Włoch i Polski. Popyt ze strony brytyjskich detalistów i hurtowników wzrósł już o 12% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.
Aktualizacja na lipiec 2025
Pomimo ogólnej liberalizacji, rząd brytyjski zastrzega sobie prawo do przeprowadzania wyrywkowych kontroli ładunków na podstawie wcześniejszej analizy ryzyka. Szczególną uwagę zachowuje się wobec importu z regionów, w których odnotowano występowanie szkodników kwarantannowych lub chorób roślin.
W celu zwiększenia przejrzystości i nadzoru wprowadzono nową cyfrową platformę TraceCheck. Wszystkie partie świeżych produktów muszą być zarejestrowane w tym systemie jeszcze przed przekroczeniem granicy. Platforma umożliwia śledzenie trasy ładunku w czasie rzeczywistym, automatyczną weryfikację dokumentów i generowanie ostrzeżeń o ryzyku dla służb celnych i granicznych.
Perspektywy na przyszłość
Oczekuje się, że do końca 2025 roku podobne zmiany zostaną wprowadzone dla mrożonej żywności i produktów kwiatowych. Władze brytyjskie prowadzą także negocjacje z Komisją Europejską w sprawie wzajemnego uznawania elektronicznych certyfikatów zgodności, co dodatkowo uprości operacje handlowe w obu kierunkach.
Zniesienie kontroli fitosanitarnych dla owoców i warzyw stwarza nowe możliwości dla dostawców z Europy Środkowo-Wschodniej, w szczególności z Ukrainy, Polski i Rumunii, które w ostatnich latach znacznie zwiększyły swoje możliwości eksportowe. Jednocześnie firmy powinny uwzględnić wymogi platformy TraceCheck i być przygotowane na ewentualny dodatkowy nadzór ze strony brytyjskich służb w przypadku wykrycia nieprawidłowości.
Czytaj także: Od 1 lipca sieć dróg płatnych na Litwie znacznie się rozszerza
