Bułgaria staje się jednym z liderów Unii Europejskiej we wdrażaniu nowoczesnych technologii kontroli wagowych na drogach. W kraju oficjalnie wystartował krajowy program walki z przeładowaniem pojazdów ciężarowych, który zakłada instalację do 100 zautomatyzowanych punktów wagowych nowej generacji w ciągu najbliższych trzech lat — do 2028 roku.
Celem inicjatywy jest nie tylko ograniczenie niszczenia infrastruktury drogowej, ale także zapewnienie uczciwej konkurencji w sektorze transportowym.
Finansowanie i źródła środków
Całkowity budżet programu wynosi około 120 mln euro, z czego 84 mln euro pochodzi z funduszy Unii Europejskiej w ramach projektu „Safe Roads 2030”, natomiast 36 mln euro pokryje budżet państwa bułgarskiego. Partnerem finansowym przedsięwzięcia jest Europejski Bank Inwestycyjny, który odpowiada za nadzór techniczny i kontrolę efektywności wdrożenia.
Minister transportu i komunikacji Bułgarii, Georgi Gwozdiejew, podkreślił, że projekt jest częścią długofalowej strategii modernizacji infrastruktury:
„Przeładowanie to nie tylko problem techniczny dróg, ale również kwestia bezpieczeństwa ekonomicznego. Nowe systemy zminimalizują czynnik ludzki i zapewnią pełną przejrzystość w procesie kontroli”.
Jak działają „inteligentne wagi”
Systemy Weigh-in-Motion (WiM) pozwalają ważyć pojazdy w ruchu, bez konieczności ich zatrzymania. W nawierzchnię drogi wbudowane są precyzyjne czujniki, które mierzą nacisk osi i całkowitą masę pojazdu.
Każdy punkt będzie wyposażony w:
- czujniki wagowe rejestrujące nacisk na oś,
- detektory podczerwieni do rozpoznawania rodzaju pojazdu,
- kamery HD z automatycznym rozpoznawaniem tablic rejestracyjnych (ANPR),
- moduły komunikacyjne przekazujące dane do Krajowego Centrum Monitorowania Dróg w Sofii.
System automatycznie analizuje dane i porównuje je z dopuszczalnymi normami wagowymi. W przypadku wykrycia przekroczenia, generowany jest elektroniczny mandat, który trafia bezpośrednio do właściciela pojazdu — bez udziału inspektora.
Pierwsze punkty wagowe zostaną zainstalowane na głównych trasach:
- A2 „Hemus” (Sofia – Warna),
- A3 „Struma” (Sofia – Sandanski),
- E79 na granicy z Rumunią,
- A1 „Trakia” (Płowdiw – Burgas).
Do końca 2025 roku planowane jest uruchomienie 20 pilotażowych lokalizacji, a do 2028 roku — wszystkich 100 kompleksów.
Korzyści ekonomiczne i ekologiczne
Według danych Ministerstwa Infrastruktury Bułgarii, straty wynikające z przeładowania pojazdów przekraczają 50 mln euro rocznie, a aż 20% ciężarówek przekracza dopuszczalną masę. W rezultacie drogi zużywają się 2–3 razy szybciej, co generuje wysokie koszty napraw.
Wdrożenie systemu WiM pozwoli:
- zredukować wydatki na utrzymanie dróg o 40%,
- skrócić czas kontroli o 70%,
- zmniejszyć emisję CO₂ dzięki braku kolejek na tradycyjnych punktach wagowych,
- zwiększyć przejrzystość i uczciwość w sektorze transportu drogowego.
System kar i odpowiedzialność przewoźników
Wysokość kar zależy od stopnia przekroczenia dopuszczalnej masy i wynosi od 1 500 do 10 000 lewów (ok. 750–5 000 euro). W przypadku powtórnego naruszenia przewidziane jest czasowe wycofanie pojazdu z eksploatacji.
Dodatkowo powstanie centralny rejestr naruszeń wagowych, dostępny dla policji, służb drogowych i sądów administracyjnych. Ma on ułatwić egzekwowanie przepisów i wyeliminować praktyki unikania odpowiedzialności przez przewoźników.
Wpływ na logistykę i handel międzynarodowy
Bułgaria odgrywa kluczową rolę jako kraj tranzytowy między Turcją, Grecją, Rumunią a Europą Zachodnią, dlatego skuteczny nadzór nad masą pojazdów ma strategiczne znaczenie. Po pełnym wdrożeniu programu oczekuje się zmniejszenia obciążenia głównych korytarzy TEN-T i wydłużenia żywotności dróg o 30–35%.
Eksperci z instytutu SofiaTech prognozują, że ekonomiczny zwrot z inwestycji nastąpi w ciągu 5 lat, a oszczędności budżetu państwa osiągną 20 mln euro rocznie.
Rząd planuje również, w ramach programu „Safe Roads 2030”, stworzenie wspólnego systemu kontroli wagowej dla krajów bałkańskich, co umożliwi wymianę danych między Bułgarią, Rumunią, Grecją i Serbią oraz ujednolicenie standardów dla międzynarodowych przewoźników.
Czytaj także: W Hiszpanii zlikwidowano dwie grupy przestępcze specjalizujące się w kradzieżach ładunków z ciężarówek
